فرش ایرانی

از مهمترین کالاهای  صنایع دستی و صادراتی کشور ایران ،فرش می باشد. به گونه ای که سمبل و نماد شناخته می شود.و از لحاظ کیفیت ،زیبایی و نوع بافت در دنیا مورد تایید همه می باشد. از بینظیرترین محصولات دستباف نیز می باشد. این هنر ریشه در گذشته و تاریخ حتی دوران ساسانیان، هخامنشیان و چند صد سال قبل از میلاد نیز دارد. و در کتاب های تاریخی قدیمی به این هنر اشاره شده است.

فرش های دستباف تاریخی  مهم ایران

قالی پازیریک : این فرش قدمتی ۲۵۰۰ ساله دارد اندازه این فرش تاریخی  ۲۱۰ در ۱۸۳ سانتیمتراست . همچنین در حدود ۳۶۰۰ گره دارد.

فرش بهارستان :  این فرش ،بسیار زیبا می باشد و به بهار خسرو معروف است. علت این نامگذاری به دوره تاریخی ان که دوره خسرو پرویز است باز میگردد.

قالی دستباف عصر صفوی :  یکی دیگر از این قالی های بینظیر ،که نشان دهنده هنر و خلاقیت در این دوره تاریخی است می باشد.

قالی ترنج منظره از فرش‌های محبوب و بسیار زیبای ایرانی است ،این فرش با زمینه قرمز رنگ و طرح‌های زیبایی ، تولید شده از ابریشم می‌باشد.

 

مواد به کار رفته در فرش دستباف

عوامل زیادی وجود دارد که باعث شهرت و محبوبیت قالی ایرانی دارد ،که میتوان از جمله این موارد به مواد مصرف شده در آن نامبرد. این مواد بسیار مرغوب بوده و کیفیت ان بسیار عالی است. فرش ایرانی یا از پشم پنبه می باشد و یا از نخ ابریشم  بافته میشود.

انواع فرش دستباف

• قالی تمام ابریشم : تمام پرز و چله قالی تمام ابریشم ،از ابریشم است.
• گل ابریشم :  در این نوع فرش حاشیه و گل هایش از نخ ابریشم استفاده میشود.
• قالی کف ابریشم : زمینه این نوع فرش از ابریشم است.
• سوف : این نوع قالی به این صورت است که زمینه آن از پود ضخیم و نازک تشکیل شده است و نقش و گل و بوته پرزدار دارد.

گره

بافتن یک فرش مرغوب ،زیباو بادوام حاصل گره میباشد . گره ،نخ  یا پرزی است که کنار هم مینشیند. گره دارای نامهای چون ریشه ،ذلت ،پیچش ،ایلمه و.. می باشد. و همچنین گره دارای ویژگی هایی نیز می باشد از جمله : قطر گره ،قوس گره ،جهت گره،رنگ گره و…. همچنین در فرشبافی هرچقدر تعداد گره بیشتر باشد و یا پرتر باشد کیفیت  آن بهتر و مرغوب تر می باشد.

انوع گره:

۱ـ گره ترکی

2-گره فارسی

3-گره متقارن

4-گره نامتقارن

5-گره جفتی

6-گره تقلبی

مراحل بافت فرش

1ـ تهیه  مواد اوليه شامل نخ‌چله، نخ پشمي(خامه)، نخ پود.
2ـ تهیه   دستگاه (دار) و ابزار.
3ـ تهیه   نقشه مورد نظر.
4ـ چله‌كشی
5ـ بافت گليم، ابتدای فرش.
6ـ ساده‌بافی ابتدای فرش، انجام عمل گره زدن بر روی تارها به وسيله خامه.
7ـ نقشه‌خواني، انجام عمل گره زدن براساس خانه‌های رنگی نقشه.
8ـ انجام عمل پودكشی (پود زير يا ضخيم و پود رو يا نازك) و عمل كوبيدن پودها.
9ـ شيرازه پيچی كناره‌ها.
10ـ عمل كوبيدن رج‌ها و قيچي‌زدن سرپرزهای اضافي.
11ـ رعايت در جلوگيری از معايب احتمالی هنگام بافت.
12ـ پايين‌كشی :اتمام كار يك فرش بافته شده.

نکاتی برای خرید فرش دستباف

برای خرید فرش دستباف باید نکاتی را مورد توجه قرار داد که در زیر به آنها اشاره میکنیم:

نوع و تعداد گره ها :نوع و تعداد گره ها از عوامل مهمی است که باید به آن توجه شود هرچه گره بیشتر باشد مرغوب تر است.

جنس فرش دستباف :چشم یا ابریشم یا ترکیبی از هردو

رنگ الیاف:الیاف استفاده شده در فرش باید با رنگ های طبیعی رنگرزی شده باشد.

کج بودن کناره فرش دستباف:این موضوع ناشی از یکسان نبودن فاصله نخ های چله روی کجو، شل بودن نخ های چله، یکسان نبودن فاصله نخ های چله بر سر دار و زیر دار، پرتاب بودن پود ضخیم و بیشتر یا کم تر از حد معمول کشیده شدن پود ضخیم می باشد.

رگه دار بودن:رگه دار بودن فرش دستباف بدلیل نامرتب کوبیدن پودها، مواد اولیه متفاوت، دو دست شدن بافت و تابش نور مستقیم آفتاب به قسمتی از فرش بافته شده بوجود می آید.

انتخاب طرح و نقشه:قابل بیان است که  هر چه نقشه فرش پرنقش و نگارتر، پیچیده تر و ظریف تر باشد، ارزش آن فرش نیز بیشتر خواهد بود.

انوع فرش ایرانی

فرش‌های دستبافت ایرانی بر اساس محل بافت به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• فرش‌های فلات مرکزی ایران؛ (قم، کاشان، اصفهان، یزد و کرمان)
• فرش‌های زاگرس؛ (مرکزی، همدان، لرستان، ایلام و چهارمحال و بختیاری)
• فرش‌های عشایری؛ فرش‌های (لری و بختیاری، شاهسون قشقایی و افشاری)
• فرش‌های سیستانی و بلوچی
• فرش‌های مرکز ایران، فرش‌های (تهران و تفرش و طالقان و سمنان)
• فرش‌های شمال ایران
• فرش‌های خراسان و فرش مشهد
• فرش‌های ترکی؛ (استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل، زنجان)
• فرش‌های کردی؛ (کردستان و کرمانشاه و آذربایجان غربی)