طلا و جواهرات
اندک کتاب‌هایی در تاریخ عرفان و علوم غریبه اسلامی، به اندازه‌ی کتاب شمس المعارف الكبرى (کتاب شمس المعارف) توجه، جنجال و شگفتی ایجاد کردهاند. این کتاب که معمولاً به «کتاب خورشید دانش» ترجمه میشود، توسط عالم، صوفی و عارف بزرگ قرن سیزدهم، احمد بن علی البونی (احمد بن علی البونی) نوشته شده است. بسته به دیدگاه خوانندگان، این اثر هم ستایش شده و هم محکوم گردیده است.
برای عده‌ای، کتاب شمس المعارف به عنوان یکی از جامع‌ترین کتاب‌های علوم غریبه در جهان عرب شناخته میشود و بینش‌های عمیقی در زمینه‌ی اعمال روحانی، طلسم‌ها، ستاره‌شناسی و علم اعداد ارائه میدهد. در حالی که برای دیگران، این کتاب به عنوان متنی خطرناک و بدعت‌آمیز تلقی میشود که از مرزهای الهیات مقبول اسلامی فراتر رفته است. محتوای این کتاب به عمق اسرارآمیز وارد میشود و عرفان اسلامی را با سنت‌های جادویی پیش از اسلام و اعمال علوم غریبه در هم می‌آمیزد. به همین دلیل، این اثر هم توسط عارفان و اهل علوم غریبه مورد تحسین قرار گرفته و هم توسط علمای سنتی اسلامی مورد نکوهش واقع شده است.
این کتاب به دلیل محتوای خاص خود که شامل موضوعاتی همچون جادوی اعداد، علوم خفیه، احضار ارواح، و ساخت طلسم‌ها میشود، مورد توجه عرفا و اهل تصوف قرار گرفته است، در حالی که از سوی علمای اسلامی سنتی به شدت نقد و حتی تکفیر شده است.
این مقاله به بررسی عمیق کتاب شمس المعارف می‌پردازد و به منشأ، ساختار و محتوای آن، همچنین اهمیت تاریخی، تأثیر آن بر سنت‌های مختلف علوم خفیه و جنجال‌هایی که پیرامون آن وجود دارد، نگاهی جامع دارد.
احمد بن علی البونی: نویسنده کتاب
برای درک بهتر اهمیت کتاب شمس المعارف، باید ابتدا نویسنده آن، احمد بن علی البونی را بشناسیم. او در شهر بونه (که امروزه به آن عنابه در الجزایر گفته میشود) در اواخر قرن دوازدهم میلادی به دنیا آمد. البونی در عصری زندگی می‌کرد که اوج شکوفایی علمی و معنوی در جهان اسلام بود. علوم مختلف از جمله الهیات، فلسفه، علوم طبیعی و عرفان در آن دوره در گفتگویی مداوم با هم بودند.
البونی در زمینه‌های مختلفی از جمله ریاضیات، نجوم و علم اعداد تسلط داشت، اما بیشتر به خاطر تأثیرش در حوزه عرفان اسلامی و علوم غریبه شناخته میشود. به عنوان یک استاد صوفی، تعلیمات او به شدت در ریشه‌های معنوی تصوف اسلامی غرق شده بود. اما او به علوم عرفانی و جادویی هم علاقه‌مند بود و در بسیاری از آثار خود از علوم خفیه و طلسمات صحبت می‌کرد.
کتاب شمس المعارف به عنوان مهم‌ترین اثر البونی شناخته میشود. در این کتاب، او دانش خود درباره اسماء الحسنی (۹۹ نام خداوند)، علم اعداد، نجوم و سنت‌های جادویی باستانی را ترکیب کرده تا یک سیستم عملیات روحانی و جادویی را ارائه دهد. نوشته‌های او نشان‌دهنده درک عمیقی از ارتباط بین جهان مادی و معنوی است و نحوه استفاده از نام‌های الهی و تأثیرات آسمانی برای ارتقاء روحی و اهداف عملی را توضیح میدهد.
نسخه اصلی شمس المعارف (شمس المعارف الكبرى)
نسخه اصلی شمس المعارف (شمس المعارف الكبرى) نوشته احمد بن علی البونی در یک مکان خاص نگهداری نمی‌شود، بلکه نسخههای خطی و چاپی مختلفی از این کتاب در کتابخانه‌ها و مجموعه‌های خصوصی در سراسر جهان موجود است.
در اینجا به چند نکته کلیدی در مورد مکان و دسترسی به این کتاب اشاره می‌کنم:
- نسخههای خطی در کتابخانه‌ها:
برخی از قدیمی‌ترین نسخههای خطی شمس المعارف در کتابخانه‌های معتبر خاورمیانه، اروپا و دیگر نقاط جهان نگهداری میشوند. برای مثال، کتابخانه‌هایی مانند کتابخانه ملی فرانسه (BnF) و کتابخانه بریتانیا دارای نسخههای مهمی از دست‌نوشته‌های اسلامی هستند، که شامل متونی مانند شمس المعارف نیز میشود. - نسخههای چاپی:
در طول قرنها، نسخهها و چاپ‌های مختلفی از این کتاب منتشر شده است، به ویژه در خاورمیانه. برخی از این نسخهها بر اساس نسخههای خطی قدیمی‌تر تهیه شدهاند، در حالی که برخی دیگر ویرایش یا تغییر یافته‌اند. این نسخههای چاپی گسترده‌تر هستند، اگرچه از نظر کامل بودن و دقت با یکدیگر تفاوت دارند. - دسترسی آنلاین:
برخی از نسخههای دیجیتالی دست‌نوشته‌ها از طریق پلتفرم‌های آنلاین مانند کتابخانه دیجیتال قطر قابل دسترسی هستند. این پلتفرم‌ها دسترسی به مجموعه‌ای از نسخههای خطی اسلامی از جمله شمس المعارف را فراهم می‌کنند. علاوه بر این، وب‌سایت‌های مختلفی نسخههای چاپی مدرن یا دانلودهای دیجیتالی این کتاب را ارائه می‌دهند، اگرچه کیفیت و اعتبار این نسخهها متفاوت است. - مجموعه‌های خصوصی:
به دلیل ماهیت جنجالی این کتاب، بسیاری از مجموعه‌داران خصوصی و علاقه‌مندان به علوم غریبه نسخه‌هایی از شمس المعارف را در اختیار دارند. این نسخهها ممکن است شامل نسخههای خطی اصلی یا چاپ‌های بعدی باشد و میزان اصالت آنها می‌تواند از بسیار معتبر تا مشکوک متغیر باشد.
شایان ذکر است که شمس المعارف در برخی از کشورها به دلیل ارتباط آن با جادو و علوم غریبه، که توسط برخی از علمای اسلامی غیرمجاز یا بدعت‌آمیز تلقی میشود، سانسور شده است. از این رو، یافتن نسخه‌ای کامل و بدون تغییر از این کتاب می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
اگر به مطالعه این کتاب علاقه‌مند هستید، توصیه میشود به کتابخانه‌های دانشگاهی یا پایگاه‌های اینترنتی معتبر که در زمینه نسخههای خطی اسلامی تخصص دارند، مراجعه کنید.
ساختار کتاب شمس المعارف
عنوان کامل این کتاب کتاب شمس المعارف و لطائف العوارف است. این متن بسیار گسترده است و از چندین جلد تشکیل شده است. بسیاری از نسخههای مدرن این کتاب به چهار بخش اصلی تقسیم میشوند. طی قرنها، نسخهها و چاپ‌های متعددی از این کتاب در دسترس قرار گرفته و کاتبان و ناشران اغلب محتوای آن را دستخوش تغییر، حذف یا افزودن کردهاند. بنابراین، هیچ نسخه قطعی و یکسانی از این کتاب وجود ندارد و ساختار آن می‌تواند بین نسخههای مختلف بسیار متفاوت باشد.
این کتاب پیچیده و پر از جزئیات است و شامل ترکیبی از نثر، نمودارها، جداول نجومی، مربعهای جادویی، طلسمات و نمادهای رمزی است. موضوعات مختلفی از جمله:
- نجوم: دستورالعمل‌های مفصل برای محاسبه زمان‌های مساعد برای عملیات جادویی براساس موقعیت اجرام آسمانی.
- طلسمات و تعویذات: راهنمایی‌هایی برای ساخت طلسم‌ها و تعویذات برای محافظت، عشق، ثروت و اهداف دیگر.
- احضار ارواح: آیین‌هایی برای احضار فرشتگان، جن و موجودات روحانی دیگر.
- علم اعداد: استفاده عرفانی از اعداد و حروف که اغلب به اسماء الحسنی (۹۹ نام خداوند) مرتبط است برای ایجاد فرمول‌های جادویی.
- مربعهای جادویی: جداولی از اعداد که به گونهای تنظیم شدهاند که خواص جادویی و عرفانی خاصی دارند.
هر بخش از کتاب پر از جزئیات دقیق و دستورالعملهایی است که اغلب به زبانی نمادین ارائه میشود و نیاز به دانش پیش‌زمینه‌ای برای درک کامل آن دارد. در سراسر کتاب، البونی بر اهمیت پاکسازی روحانی و جسمانی قبل از انجام این عملیات‌ها تأکید میکند. او همچنین بر لزوم پایبندی به اصول اسلامی در هنگام انجام عملیات‌های جادویی تأکید دارد، هرچند این امر نتوانسته است نگرانی‌های منتقدان او را کاهش دهد.
محتوای کتاب شمس المعارف: نگاه عمیق‌تر
محتوای کتاب شمس المعارف به اندازه‌ای متنوع و پیچیده است که ترکیبی از معنویت اسلامی و اعمال جادویی را به نمایش می‌گذارد. در زیر برخی از موضوعات کلیدی که در این کتاب پوشش داده شده است را شرح می‌دهیم:
۱. مربعهای جادویی و کاربردهای آنها
یکی از ویژگی‌های برجسته کتاب شمس المعارف استفاده مکرر از مربعهای جادویی (مربعات سحرية) است. مربع جادویی جدولی از اعداد است که به گونهای تنظیم شدهاند که مجموع اعداد در هر سطر، ستون و قطر یکسان باشد. این مربعها به عنوان ابزارهای قدرتمند جادویی شناخته میشوند و اغلب در طلسمات و تعویذات به کار می‌روند.
در کتاب شمس المعارف، مربعهای جادویی برای اهداف مختلفی مانند احضار موجودات روحانی یا محافظت از کاربر در برابر آسیب‌ها استفاده میشوند. هر مربع با استفاده از فرمول‌های پیچیده‌ای که اغلب بر اساس اسماء الحسنی یا سایر صفات الهی است، ساخته میشود. ساخت این مربعها نیاز به دقت ریاضی و دانش روحانی دارد و معمولاً با دعاها یا استغاثه‌های خاصی همراه است.
یکی از معروفترین مربعهای جادویی در این کتاب سطر الجلجلوتی نام دارد که برای محافظت و احضار موجودات روحانی استفاده میشود. این مربع از اعدادی تشکیل شده است که به حروف و نام‌های الهی خاصی مربوط میشوند و گفته میشود که برای دور کردن ارواح شرور یا جنها بسیار مؤثر است. سایر مربعها برای جلب ثروت، عشق یا موفقیت طراحی شدهاند و برخی نیز برای اهداف عرفانی‌تر مانند دستیابی به دانش پنهان یا رسیدن به روشنایی روحانی به کار می‌روند.
۲. طلسمات و تعویذات
یکی دیگر از موضوعات مرکزی در کتاب شمس المعارف ساخت و استفاده از طلسمات و تعویذات است. این‌ها اشیاء فیزیکی هستند که با نمادهای جادویی، دعاها یا فرمول‌های خاصی نوشته شدهاند و اعتقاد بر این است که می‌توانند از شخص محافظت کنند، برکت‌ها را جذب کنند یا رویدادهای مادی را تحت تأثیر قرار دهند. این کتاب دستورالعمل‌های دقیقی در مورد نحوه ساخت این طلسمات ارائه میدهد، از جمله مواد مورد استفاده، زمان و روش ساخت آنها و دعاها یا آیین‌هایی که باید در طول فرآیند خوانده شوند.
اغلب طلسماتی که در کتاب شمس المعارف توصیف شدهاند برای محافظت در برابر نیروهای منفی مانند ارواح شرور، جن یا چشم زخم به کار می‌روند. برخی دیگر برای جذب تأثیرات مثبت مانند عشق، ثروت یا خوشبختی طراحی شدهاند. برخی طلسمات برای اهداف خاص‌تری مانند درمان بیماری، یافتن اشیاء گمشده یا تضمین موفقیت در تجارت یا سفر ساخته میشوند.
ساخت این طلسمات اغلب با محاسبات نجومی و عددی خاصی همراه است. برای مثال، ممکن است از کاربر خواسته شود که یک طلسم را در یک مرحله خاص از ماه یا زمانی که سیارات خاص در وضعیت مساعدی قرار دارند، بسازد. استفاده از نام‌های الهی نیز در ساخت طلسمات موضوعی تکراری است. با نام بردن از اسماء الحسنی یا فرشتگان، کاربر تلاش میکند تا قدرت الهی را بر جسم مادی جذب کرده و آن را با نیروی معنوی تقویت کند.
۳. نجوم و زمان‌بندی عملیات جادویی
نجوم نقش بسیار مهمی در عملیات جادویی توصیف‌شده در کتاب شمس المعارف ایفا میکند. این کتاب بر اهمیت انجام مراسم‌ها، ساخت طلسمات یا احضار ارواح در زمان‌های مناسب براساس وضعیت سیارات، ستارگان و ماه تأکید میکند. این موضوع در بسیاری از سنت‌های جادویی رایج است، زیرا اعتقاد بر این است که زمان‌بندی عملیات می‌تواند بر موفقیت یا عدم موفقیت آن تأثیر بگذارد.
در کتاب شمس المعارف، البونی دستورالعمل‌های دقیقی در مورد چگونگی محاسبه زمان‌های مساعد برای عملیات جادویی مختلف ارائه میدهد. این معمولاً شامل مشاوره با جداول نجومی و در نظر گرفتن موقعیت هفت سیاره کلاسیک (خورشید، ماه، عطارد، زهره، مریخ، مشتری و زحل) و همچنین مراحل ماه است. برای مثال، برخی از آیین‌ها ممکن است تنها در زمانی که ماه در حال رشد است مؤثر باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است نیاز به انتظار برای قرار گرفتن سیاره‌ای خاص در خانه‌ای مساعد داشته باشند.
نجوم همچنین در انتخاب زمان‌های خاص برای ساخت طلسمات و تعویذات مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی موارد، از کاربر خواسته میشود تا یک طلسم را در ساعتی خاص از روز بسازد که سیاره‌ای خاص در حال “حکومت” است. این دانش نجومی به عنوان یک جزء اساسی از سیستم جادوی توصیف‌شده در کتاب شمس المعارف در نظر گرفته میشود، زیرا این اطمینان را میدهد که کاربر در هماهنگی با نیروهای آسمانی که جهان را اداره می‌کنند، عمل میکند.
۴. احضار ارواح
شاید یکی از جنجالی‌ترین بخش‌های کتاب شمس المعارف دستورات دقیق آن برای احضار ارواح، از جمله فرشتگان، جن و سایر موجودات فراطبیعی باشد. این کتاب آیینهای خاصی را برای احضار این موجودات ارائه میدهد که اغلب شامل ترکیبی از مربعهای جادویی، طلسمات و دعاهاست.
هدف از این احضارها متفاوت است؛ برخی برای کسب دانش یا حکمت، برخی برای محافظت، درمان، یا اهداف مادی مانند ثروت، عشق و قدرت به کار می‌روند.
در سنت اسلامی، وجود جن و فرشتگان به طور گسترده‌ای پذیرفته شده است. جن موجوداتی هستند که از آتش بدون دود آفریده شدهاند و چندین بار در قرآن به آنها اشاره شده است. آنها در دنیایی موازی با انسان‌ها زندگی می‌کنند. از طرف دیگر، فرشتگان از نور خلق شده و پیام‌آوران الهی به شمار می‌روند. در حالی که احضار فرشتگان عموماً در عرفان اسلامی پذیرفته شده است، احضار جنها بسیار بحثبرانگیز است.
آیینهای احضار ارواح که در کتاب شمس المعارف توصیف شدهاند، اغلب شامل خواندن دعاها یا نام‌های الهی خاص، همراه با استفاده از طلسمات یا مربعهای جادویی میشود. کاربر ممکن است همچنین موظف باشد قبل از احضار روح، روزه بگیرد یا دیگر روشهای پاکسازی روحانی را انجام دهد. پس از احضار، روح اعتقاد بر این است که به کاربر در انجام وظایف مختلف کمک میکند، بسته به نوع آیین و روح احضارشده.
در حالی که برخی از صوفیان، احضار ارواح را به عنوان یک شکل مشروع از عمل روحانی میدانند که در سنت اسلام ریشه دارد، بسیاری از علمای سنتی آن را به عنوان نوعی جادوگری یا سیاه‌کاری محکوم کردهاند. نگرانی اصلی این است که با احضار جن یا دیگر ارواح، کاربر ممکن است درگیر شرک شود—یعنی همراه قرار دادن شرکای خداوند که یکی از گناهان بزرگ در اسلام محسوب میشود.
تأثیرات کتاب شمس المعارف
با وجود جنجال‌هایی که پیرامون محتوای آن وجود دارد، کتاب شمس المعارف تأثیر عمیق و ماندگاری بر عرفان اسلامی و علوم غریبه داشته است. تأثیرات آن در زمینه‌های مختلفی مشاهده میشود، از جمله:
۱. تصوف و عرفان اسلامی
در زمینه تصوف، کتاب شمس المعارف به عنوان کاری در نظر گرفته میشود که پیوندی بین دانش عرفانی و عمل روحانی می‌زند. بسیاری از صوفیان بر این باورند که این کتاب حاوی حکمت‌های پنهانی است که به درک عمیق‌تری از الهیات و کائنات منجر میشود. برای مثال، استفاده از اسماء الحسنی (۹۹ نام خداوند) در عملیات جادویی به عنوان راهی برای تعامل عمیق‌تر با نام‌های الهی و بهره‌برداری از قدرت معنوی آنها تلقی میشود.
برخی از طریقت‌های صوفی عناصر کتاب شمس المعارف را در اعمال روحانی خود وارد کردهاند، به ویژه استفاده از دعاها و استغاثه‌های مربوط به نام‌های الهی. تأکید این کتاب بر پاکسازی روحانی، مراقبه، و هماهنگی با نیروهای آسمانی با تأکید صوفیان بر تحول درونی و جستجوی دانش روحانی از طریق ذکر (یاد خدا) هم‌خوانی دارد.
با این حال، تمرکز این کتاب بر طلسمات، نجوم و احضار ارواح باعث شده که موضوع بحث و جدل در میان جامعه صوفیان باشد. برخی از آنها این اعمال را به عنوان اشکال مشروع از تعامل معنوی با دنیای نادیدنی می‌بینند، در حالی که دیگران معتقدند که این‌ها انحرافی از هدف واقعی تصوف است که رسیدن به تجربه مستقیم الهی است.
۲. علوم غریبه و جادو
در حوزه علوم غریبه و جادو، کتاب شمس المعارف به عنوان یک گرموآر (کتابچه‌ای برای انجام عملیات جادویی) در نظر گرفته میشود. دستورالعمل‌های دقیق این کتاب در مورد ساخت طلسمات، استفاده از نجوم و احضار ارواح، آن را به یک منبع ارزشمند برای کسانی که به جادو و عرفان اسلامی علاقه‌مندند، تبدیل کرده است. تأثیر این کتاب فراتر از جهان اسلام است و حتی توسط جادوگران غربی و محققان علوم خفیه نیز مطالعه شده است.
بسیاری از مفاهیم موجود در کتاب شمس المعارف مانند مربعهای جادویی و علم اعداد، در سنت‌های جادویی دیگر نیز دیده میشود، از جمله قبالا و هرمتیسم غربی. این شباهت‌ها باعث شده که برخی محققان به وجود تبادلات فرهنگی و عرفانی بین جهان اسلام و دیگر سنت‌های عرفانی شک کنند. برای مثال، استفاده از حروف و اعداد در جادو موضوعی مشترک در هر دو سنت اسلامی و یهودی است، و شباهت‌های زیادی بین مربعهای جادویی کتاب شمس المعارف و آن‌هایی که در گرموآرهای غربی یافت میشود، وجود دارد.
۳. فرهنگ عامه و جادوی عامیانه
علاوه بر تأثیر آن بر عرفان و علوم غریبه، کتاب شمس المعارف به طور عمیق در فرهنگ عامه و جادوی عامیانه بسیاری از جوامع مسلمان، به ویژه در شمال آفریقا و خاورمیانه، نفوذ کرده است. استفاده از طلسمات، تعویذات و فرمول‌های جادویی این کتاب در کشورهای مختلف اسلامی رایج است، جایی که شفاگران سنتی و اهل جادوی عامیانه اغلب دعاهای اسلامی را با اعمال جادویی ترکیب می‌کنند تا مشکلات روزمره مانند سلامت، عشق و محافظت را حل کنند.
برای بسیاری از مردم، این اعمال در تضاد با ایمان اسلامی آنها دیده نمی‌شود، بلکه به عنوان یک تمدید طبیعی از آن در نظر گرفته میشود. در این جوامع، استفاده از طلسمات و تعویذات اغلب به عنوان راهی برای جذب حفاظت یا برکت الهی تلقی میشود و فرمول‌های موجود در کتاب شمس المعارف به عنوان ابزارهای قدرتمندی برای دسترسی به دنیای معنوی در نظر گرفته میشوند.
۴. نقد و جنجال‌های کتاب شمس المعارف
محتوای کتاب شمس المعارف از همان ابتدای انتشار آن بحثبرانگیز بوده است. بسیاری از علما و مقامات دینی اسلامی این کتاب را به عنوان بدعت‌آمیز و حتی خطرناک محکوم کردهاند و هشدار داده‌اند که تعلیمات آن می‌تواند مؤمنان را از راه راست اسلام منحرف کند. اصلی‌ترین نگرانی‌ها مربوط به استفاده از جادو، احضار ارواح و امکان درگیر شدن در شرک است.Poe
۴.۱. اتهامات جادوگری و سحر سیاه
یکی از رایج‌ترین اتهاماتی که علیه کتاب شمس المعارف مطرح شده، این است که این کتاب به ترویج جادوگری و سحر می‌پردازد که به‌صراحت در اسلام ممنوع شده است. قرآن کریم بارها هشدار داده است که جادوگری و سحر عملی ناپسند و گناه‌آلود است، و پیامبر اسلام نیز کسانی را که به سحر و جادو پناه می‌برند، محکوم کرده است. بر همین اساس، بسیاری از علما و فقهای اسلامی، دستورالعمل‌های این کتاب در زمینه ساخت طلسمات، مربعهای جادویی و احضار ارواح را نوعی جادوگری میدانند که مؤمنان را از مسیر درست اسلام منحرف میکند.
بهویژه استفاده از مربعهای جادویی و تعویذات در کتاب شمس المعارف بهعنوان نقطه‌ای حساس و مورد بحث قرار گرفته است. در حالی که برخی معتقدند این اعمال ریشه در سنت‌های معنوی اسلام دارد، عده‌ای دیگر بر این باورند که این‌ها شکلی از خرافات و جادوگری است که با توحید و اصول اسلامی در تضاد است. بسیاری از علما این اعمال را نوعی شِرک (شریک‌سازی با خداوند) میدانند که یکی از عظیم‌ترین گناهان در اسلام محسوب میشود.
۴.۲. نگرانی درباره احضار ارواح و جن
یکی دیگر از جنبه‌های جنجال‌برانگیز کتاب شمس المعارف، دستورالعمل‌های آن برای احضار ارواح، بهویژه جنها، فرشتگان و دیگر موجودات معنوی است. در حالی که برخی از صوفیان و عارفان بر این باورند که احضار فرشتگان و موجودات الهی بهعنوان راهی برای کسب حکمت و دانش معنوی قابل قبول است، بسیاری از علمای سنتی اسلامی احضار جنها و موجودات غیرمادی را بهعنوان شکلی از سحر سیاه و شیطانی میدانند.
جنها موجوداتی هستند که در قرآن بهطور مکرر به آنها اشاره شده و از آتش بدون دود خلق شدهاند. آنها به عنوان موجوداتی توانا و دارای اراده آزاد شناخته میشوند که می‌توانند هم به نیکی و هم به شرارت گرایش پیدا کنند. دستورالعمل‌های کتاب شمس المعارف برای احضار جنها، بهویژه جنبه‌ای است که نگرانی‌های زیادی را در مورد خطرات معنوی و انحراف از ایمان اسلامی به وجود آورده است. بسیاری از علما معتقدند که احضار جنها می‌تواند به تعامل با نیروهای شیطانی و خطرناک منجر شود و از این رو آن را به شدت محکوم می‌کنند.
۴.۳. شرک و نقض اصول توحید
یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌هایی که درباره کتاب شمس المعارف مطرح شده، بحث شرک است. در اسلام، توحید به عنوان اصلی‌ترین اصل دینی شناخته میشود، و هرگونه عملی که به نوعی شریک‌سازی با خداوند یا درخواست کمک از موجودات دیگر (به‌جز خداوند) باشد، بهشدت محکوم است. در حالی که البونی در کتاب شمس المعارف تأکید میکند که عملیات جادویی باید در چارچوب اصول اسلامی و با استفاده از اسماء الحسنی و دعاهای قرآنی انجام شود، برخی از علما معتقدند که استفاده از طلسمات، مربعهای جادویی و احضار ارواح می‌تواند به نقض اصول توحید منجر شود.
مخالفت‌ها علیه کتاب شمس المعارف عمدتاً بر این باور استوار است که درخواست کمک از جن، ارواح یا حتی فرشتگان در عملیات جادویی نوعی انحراف از خلوص توحید است. این علما بر این باورند که تنها خداوند باید منبع قدرت و کمک باشد و هرگونه تکیه بر موجودات دیگر، حتی اگر به نام خداوند صورت گیرد، می‌تواند به خطا و انحراف منجر شود.
تأثیرات فرهنگی و اجتماعی کتاب شمس المعارف
با وجود تمام نقدها و مخالفت‌ها، کتاب شمس المعارف بهطور گسترده‌ای در فرهنگ‌های مختلف اسلامی پذیرفته شده و تأثیر عمیقی بر فرهنگ عامه، تصوف و جادوی عامیانه گذاشته است. این کتاب بهویژه در مناطق شمال آفریقا، خاورمیانه و حتی در برخی از سنت‌های اسلامی آسیای مرکزی مورد استفاده قرار گرفته است.
۵.۱. نقش در فرهنگ عامه
در بسیاری از جوامع مسلمان، کتاب شمس المعارف بهعنوان یک منبع ارزشمند برای حل مشکلات روزمره استفاده میشود. طلسمات و تعویذات این کتاب بهطور گسترده‌ای توسط شفاگران سنتی و اهل جادوی عامیانه برای اهدافی مانند محافظت از چشم زخم، جلب ثروت، حل مشکلات عاطفی و درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این جوامع، استفاده از طلسمات و تعویذات نه‌تنها بهعنوان یک عمل جادویی بلکه بهعنوان یک روش سنتی و مذهبی برای جلب برکت الهی و محافظت از خود در برابر نیروهای منفی تلقی میشود.
۵.۲. تأثیر بر تصوف و طریقت‌های صوفی
در برخی از طریقت‌های صوفی، کتاب شمس المعارف بهعنوان یک منبع مقدس از دانش عرفانی مورد احترام قرار گرفته است. این کتاب بهویژه در طریقت‌هایی که به علم الحروف و علم الاعداد توجه دارند، مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده از اسماء الحسنی و ذکرهای خاص برای ایجاد طلسمات معنوی و عملیات روحانی از آن دسته اعمالی است که در برخی از طریقت‌های صوفی از این کتاب الهام گرفته شده است.
۵.۳. تأثیر بر علوم غریبه و جادو
کتاب شمس المعارف نه‌تنها در جهان اسلام بلکه در میان محققان و علاقه‌مندان به علوم غریبه در غرب نیز مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از مفاهیم موجود در این کتاب، مانند مربعهای جادویی، علم اعداد و احضار ارواح، در سنت‌های جادویی غربی نیز دیده میشود. این موضوع باعث شده که برخی از محققان به وجود تبادلات فرهنگی بین جهان اسلام و سایر سنت‌های عرفانی و جادویی، مانند هرمتیسم غربی و قبالا اشاره کنند.
نتیجه‌گیری
کتاب شمس المعارف یکی از پیچیده‌ترین و بحث‌برانگیزترین آثار در زمینه علوم غریبه و عرفان اسلامی است. این کتاب با ترکیب معنویت اسلامی و علوم خفیه، بهویژه طلسمات، علم اعداد، نجوم و احضار ارواح، راهی منحصربه‌فرد برای درک جهان معنوی و استفاده از نیروهای ماورایی ارائه میدهد. با وجود تمامی نقدها و مخالفت‌ها، این کتاب بهطور گسترده‌ای در فرهنگ اسلامی پذیرفته شده و تأثیر عمیقی بر تصوف، جادوی عامیانه و حتی علوم غریبه غربی داشته است.
در نهایت، کتاب شمس المعارف همچنان به عنوان یکی از آثار مهم در زمینه علوم غریبه اسلامی باقی مانده است؛ اثری که هم تحسین‌برانگیز و هم جنجال‌برانگیز است و نشان‌دهنده پیچیدگی‌های معنویت اسلامی و مرزهای بین ایمان و جادو است.
سؤالات متداول درباره‌ی کتاب شمس المعارف
Golden Mart
- هایپر مارکت برای تمامی محصولات
- پلتفرم B2B تبلیغات و ثبت بین المللی کسب و کار
- ژورنال خبری ، علمی و اقتصادی
۱- هایپرمارکت برای تمامی محصولات
وب سایت بین‌المللی گلدن مارت ،یک هایپرمارکت بدون مرز انلاین می باشد . در هرکجای جهان که هستید محصولاتی از تازه‌ترین مواد غذایی تا جدیدترین گجت‌های تکنولوژی، مد، کالاهای خانگی و بسیاری موارد دیگر را به شما عرضه میکند.۲-پلتفرم B2B تبلیغات و ثبت بین المللی کسب و کار
وب سایت چند زبانه بین‌المللی گلدن مارت پلتفرمی تخصصی برای تبلیغات و گسترش کسب و کار شما و پلتفرم ارتباطی امن و مطمئن بین، خریداران و فروشندگان، عمده فروشان و خرده فروشان، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان به صورت جهانی می باشد .در گلدن مارت، ما فضایی منحصر به فرد را ایجاد کرده‌ایم که نیازهای متنوع کاربران برای خرید، فروش یا مبادله کالاها و خدمات با یکدیگر پاسخگو باشد .کاربران می‌توانند نیازهای خود را درتبلیغات انواع گسترده‌ای از دسته‌بندی‌ها که شامل موارد زیر است، تامین کنند :- آگهی خودرو: خرید و فروش و اجاره انواع وسایل نقلیه از خودرو سدان‌ها تا کامیون‌ها، از خودروهای الکتریکی تا خودروهای کلاسیک، موتورسیکلت و دیگر وسایل نقلیه .
- آگهی املاک: خرید و فروش و اجاره آپارتمان ، ویلا ، فضاهای تجاری ، دفتر کار ، مغازه ، انبار ، سوله.
- آگهی لوازم الکترونیک: جدیدترین گجت‌ها، لوازم خانگی و لوازم جانبی الکترونیکی
- آگهی پوشاک و جواهرات : پوشاک برای همه سنین، اکسسوری ، کفش و جواهرات.
- مبلمان: خرید و فروش مبلمان مسکونی و اداری جدید و دست دوم برای هر نوع سلیقه .